ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΤΡΑΥΛΙΣΜΟΣ: ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ

 

Ο τραυλισμός (ή αλλιώς γνωστός ως κεκεδισμός και βαταρισμός) αποτελεί μια διαταραχή της επικοινωνίας κατά την οποία η ροή της ομιλίας διακόπτεται από επανάληψη (λέξης, συλλαβής ή φωνήματος), επιμήκυνση φωνήματος, μπλοκάρισμα, επαναδιατύπωση, παρεμβολή ήχων/φωνημάτων, τα οποία διαφέρουν ποιοτικά αλλά και ποσοτικά από αυτά που εμφανίζονται στην ομιλία των ατόμων που δεν τραυλίζουν. Ακόμη, τα άτομα που τραυλίζουν μπορεί να παρουσιάσουν και δευτερεύουσες συμπεριφορές όπως είναι η αποφυγή βλεμματικής επαφής, οι επαναλαμβανόμενες ρυθμικές κινήσεις των άκρων, οι μορφασμοί, η πίεση των χειλιών, το κλείσιμο των ματιών και άλλα. Ωστόσο, καλό είναι να μην ξεχνάμε πως ο τραυλισμός μπορεί να έχει και συναισθηματικές προεκτάσεις, καθώς πολλά από τα άτομα που τραυλίζουν ενδέχεται να νοιώθουν ντροπή, θυμό, απογοήτευση, άγχος και άρνηση.

Ο τραυλισμός εμφανίζεται στην ηλικία των 2 με 5 ετών σε συχνότητα περίπου 5%. Για την πλειοψηφία, η κατάσταση αυτή είναι προσωρινή και τα παιδιά την ξεπερνούν καθώς μεγαλώνουν. Ωστόσο, περίπου το ¼ αυτών είναι σε κίνδυνο για να αναπτύξουν τραυλισμό και στην ενήλικη ζωή αν δεν αναζητήσουν έγκαιρα βοήθεια.

Πότε χαρακτηρίζεται φυσιολογικός ο τραυλισμός;

Κατά την διάρκεια της γλωσσικής και φωνολογικής ανάπτυξης των παιδιών είναι φυσιολογικό να εμφανιστούν στην ομιλία τους κάποιες μορφές δυσρυθμίας. Όπως οι αρθρωτικές και οι γλωσσικές ικανότητες των παιδιών εξελίσσονται με την ηλικία και την πάροδο του χρόνου, το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με την εύρυθμη ομιλία. Με άλλα λόγια, για τα μικρά παιδιά τα οποία εμφανίζουν δυσρυθμίες στην ομιλία τους, είναι αρκετά δύσκολο να καθοριστεί εάν αυτές εντάσσονται μέσα στα φυσιολογικά πλαίσια ή εάν αποτελούν χαρακτηριστικά τραυλισμού. Ένας τρόπος διαχωρισμού είναι η ποιοτική αξιολόγηση των δυσρυθμιών αλλά και άλλων παραγόντων όπως είναι η αντίδραση του ατόμου σε αυτές.

Πως αξιολογείται ο τραυλισμός;

Η αξιολόγηση του τραυλισμού είναι πολυπαραγοντική και αφορά στο άτομο ως σύνολο και όχι μόνο στα λεκτικά χαρακτηριστικά του τραυλισμού. Για να είναι ολοκληρωμένη η αξιολόγηση του τραυλισμού, ένας λογοθεραπευτής δεν περιορίζεται μόνο στην καταμέτρηση και την ανάλυση των δυσρυθμιών. Αντιθέτως, λόγω της πολυπαραγοντικής φύσης του τραυλισμού, είναι απαραίτητο να συγκεντρωθούν δεδομένα που αφορούν στα συναισθήματα και τις αντιδράσεις του ατόμου που τραυλίζει απέναντι στο πρόβλημά του και πληροφορίες σχετικά με το  επικοινωνιακό περιβάλλον του. Εστιάζοντας στη μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου και σε διάφορους παράγοντες όπως είναι η ηλικία, οι στόχοι της λογοθεραπευτικής αξιολόγησης ποικίλουν.

Ποιοι είναι οι στόχοι της λογοθεραπευτικής αξιολόγησης παιδιών προσχολικής και σχολικής ηλικίας;

Οι στόχοι της λογοθεραπευτικής αξιολόγησης παιδιών προσχολικής και σχολικής ηλικίας των οποίων η ομιλία χαρακτηρίζεται σπο δυσρυθμίες είναι οι ακόλουθοι:

·        Διαφοροδιάγνωση παιδιών που τραυλίζουν από τα παιδιά με φυσιολογικές δυσρυθμίες

·        Αξιολόγηση σοβαρότητας τραυλισμού

·        Εκτίμηση πρόγνωσης (πόσο πιθανό είναι να σταματήσει να τραυλίζει χωρίς θεραπευτική παρέμβαση;)

·        Συλλογή δεδομένων για τον σχεδιασμό κατάλληλων θεραπευτικών στόχων

·        Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας

Τι πρέπει να κάνει ένας γονέας αν το παιδί του εμφανίζει στοιχεία δυσρυθμίας;

·        Μην δίχνετε ανυπόμονοι ή ενοχλημένοι από τον τρόπο ομιλίας του παιδιού

·        Αποδεχτείτε τα κομπιάσματα

·        Αντιδράστε με τον ίδιο τρόπο είτε το παιδί μιλά φυσιολογικά είτε τραυλίζει

·        Μην εστιάζετε την προσοχή σας στις επαναλήψεις των συλλαβών που κάνει το παιδί ή στους μορφασμούς που πιθανόν τις συνοδεύουν

·        Δείξτε στο παιδί σας ότι προσέχετε αυτό που σας λέει και όχι τον τρόπο με τον οποίο σας το λέει

·        Διατηρείτε την οπτική επαφή και μην δείχνετε ανήσυχοι στο άκουσμα της δυσκολίας

·        Περιμένετε υπομονετικά έως ότου το παιδί ολοκληρώσει τη φράση του

·        Μην κάνετε παρατηρήσεις όπως «μίλα πιο αργά», «χαλάρωσε», «πάρε μια βαθειά ανάσα» και άλλα

·        Προσπαθείστε κι εσείς να μιλάτε αργά χωρίς βιασύνη και κάνοντας συχνά παύσεις

·        Δίνετε χρόνο στο παιδί να μιλάει χωρίς να το διακόπτετε

·        Μην μιλάτε εκ μέρους του παιδιού σε συζητήσεις με άλλα πρόσωπα

·        Μην δείχνετε την ανησυχία σας όταν το παιδί μιλά μπροστά σε κόσμο και τραυλίζει

·        Βοηθήστε όλα τα μέλη της οικογένειας να μάθουν να μιλούν με τη σειρά και να ακούν

·        Μειώστε τον αριθμό των ερωτήσεων που απευθύνετε στο παιδί σας

·        Σχολιάστε αντί να ρωτήσετε!

·        Μιλάτε καθαρά, με απλές μικρές προτάσεις

·        Σιγουρευτείτε ότι το παιδί σας ξεκουράζεται αρκετά, τρώει καλά, γυμνάζεται και εκτονώνεται

·        Τονίστε τις θετικές πτυχές του εαυτού του, επιβραβαεύστε τα μικρά αλλά σημαντικά επιτεύγματά του και δείξτε του ότι το αγαπάτε γι’αυτό που είναι

Να θυμάστε πως οι δισταγμοί και οι επαναλήψεις είναι αρκετά φυσιολογικά στοιχεία στον πρώιμο λόγο ενός παιδιού προσχολικής ηλικίας. Συμπτώματα τέτοιας μορφής μπορεί να διαρκέσουν κάποιο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, σε κάποια παιδιά οι ίδιοι δισταγμοί και επαναλήψεις ενδέχεται να μετεξελιχθούν σε παγιωμένο τραυλισμό. Σε κάθε περίπτωση, επικοινωνήστε με ένα λογοθεραπευτή. Μετά από την κατάλληλη αξιολόγηση θα είστε σε θέση να κατανοήσετε τις δυσκολίες του παιδιού και τον τρόπο αντιμετώπισης αυτών.

Αρβανίτη Σοφία

Λογοθεραπεύτρια, MSc

Υπεύθυνη του Κέντρου Ειδικών Θεραπειών Κύκλος