ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ



Προετοιμάζοντας το νηπιάκι μου για το…μεγάλο σχολείο!

Το παιδί που φοιτά στο νηπιαγωγείο αντιμετωπίζει μια σχολική χρονιά γεμάτη νέες εμπειρίες, νέους ρόλους και καινούριες γνώσεις. Μια χρονιά «ανεμελιάς», χωρίς μεγάλο όγκο «μαθημάτων» και δραστηριοτήτων για το σπίτι. Μια χρονιά κατά την οποία το παιδί, μεγαλώνει, εξελίσσεται και ωριμάζει μέσα από δραστηριότητες ευχάριστες, διασκεδαστικές και στοχευμένες στη γνώση. Μια χρονιά που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως πρόδρομος για την επόμενη χρονιά. Το δημοτικό σχολείο!

Τι συμβαίνει όμως με τα παιδιά που δεν μπορούν να ακολουθήσουν αυτό το πρόγραμμα; Με τα παιδιά τα οποία δεν χαίρονται να πηγαίνουν στο σχολείο; Με τα παιδιά που δυσκολεύονται να λάβουν τη γνώση με τον ίδιο τρόπο όπως τα υπόλοιπα παιδιά; Μέσα στη χρονιά του νηπιαγωγείου, τα παιδιά αυτά καταβάλλουν τη μεγαλύτερη προσπάθεια να ακολουθήσουν την υπόλοιπη τάξη, να δείξουν ότι τα καταφέρνουν και είναι ικανά.

Πολλά από αυτά τα παιδιά μπορεί στο τέλος να τα καταφέρουν. Μπορεί να επιτύχουν μικρούς ή και μεγάλους στόχους. Μπορεί να καταφέρουν να «ξεγελάσουν» τη νηπιαγωγό και όλοι να πιστεύουν ότι θα τα καταφέρει. Θα τα καταφέρει όμως πραγματικά;

Από την άλλη πλευρά είναι και τα παιδιά εκείνα τα οποία όσο και να προσπαθούν θα δυσκολευτούν να επιτύχουν τους στόχους. Θα δυσκολευτούν να προχωρήσουν, να διασκεδάσουν, να μάθουν. Αυτά τα παιδιά δύσκολα θα ξεφύγουν από τη νηπιαγωγό, η οποία ενδεχομένως θα τα πιέσει λίγο παραπάνω. Η εικόνα αυτών των παιδιών θα απαντήσει πιο εύκολα στην εσωτερική ερώτηση της νηπιαγωγού «είναι έτοιμο για τη πρώτη;».

Τι σημαίνει πραγματικά «έτοιμο»; Τι είναι η «σχολική ετοιμότητα»; Πότε ένα παιδί είναι έτοιμο να πάει στη πρώτη και πότε δεν είναι;

Ετοιμότητα είναι η κατάσταση στην οποία ένα παιδί έχει τις απαραίτητες δεξιότητες, γνώσεις και εμπειρίες για να κατακτήσει νέες γνώσεις, νέες δεξιότητες και καινούριες εμπειρίες.

Για να θεωρηθεί ένα παιδί «έτοιμο» πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της ωρίμανσης, δηλαδή της σωματικής ανάπτυξης (εγκέφαλος, κινητικότητα, ομιλία) αλλά και της πνευματικής ανάπτυξης (νοημοσύνη, γνωστική ανάπτυξη, μνήμη). Όλα τα παραπάνω συμβάλλουν στη διαδικασία της μάθησης.




                                                          Εικόνα 1 Ορισμός ετοιμότητας

Ένας από τους βασικότερους τομείς ανάπτυξης που επηρεάζει την ετοιμότητα του παιδιού είναι ο λόγος. Ας δούμε αναλυτικά παρακάτω ποια είναι η χρησιμότητά του, πως μπορεί να επηρεάσει την ετοιμότητα και με ποιον τρόπο μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί.


Αρθρωτική / Φωνολογική ανάπτυξη: ο προφορικός λόγος των παιδιών αποτελείται από τη φωνολογική ανάπτυξη, δηλαδή τη διαφοροποίηση των ήχων καθώς και από την αρθρωτική ικανότητα, δηλαδή την ικανότητα του παιδιού να παράγει όλους τους ήχους. Συγκεκριμένα ένα παιδί που ξεκινά να φοιτά στο δημοτικό σχολείο, αναμένεται να έχει διαφοροποιήσει τους ήχους μέσα σε ένα ηλικιακό εύρος 4 έως 5 ετών (με αποκλίσεις 6 μηνών από το κάθε ορόσημο). Ξεκινώντας λοιπόν το δημοτικό σχολείο, καλό θα ήταν το παιδί μας να έχει κατακτήσει τη φωνολογική ανάπτυξη όλων των γραμμάτων.

Σημασιολογική ανάπτυξη: Ακόμη ένα σημαντικό στοιχείο για τη σχολική ετοιμότητα ενός παιδιού είναι η σημασιολογική ανάπτυξη, δηλαδή η ανάπτυξη του λεξιλογίου. Τα παιδιά αναπτύσσουν και εμπλουτίζουν συνεχώς το λεξιλόγιό τους κυρίως λόγω των έντονων ερεθισμάτων και εμπειριών που αποκτούν από το ευρύτερο περιβάλλον τους. Καθώς λοιπόν τα παιδιά ετοιμάζονται για το δημοτικό σχολείο, αναμένουμε να έχουν ένα αρκετά πλούσιο λεξιλόγιο το οποίο το χρησιμοποιούν για να επικοινωνήσουν με τα άτομα του σχολικού περιβάλλοντος (συμμαθητές, δασκάλους κα).

Συντακτική / Γραμματική ανάπτυξη: Τέλος, σημαντική για την ομαλή ένταξη του παιδιού στο σχολείο είναι και συντακτική ανάπτυξη, δηλαδή η δομή που χρησιμοποιεί για τη σύνδεση των λέξεων μεταξύ τους. Το συντακτικό αφορά τους κανόνες οι οποίοι διέπουν την οργάνωση των προτάσεων και ορίζουν τη σειρά με την οποία οι τύποι των λέξεων (υποκείμενο, ρήμα, αντικείμενο) πρέπει να παραταχθούν προκειμένου να μεταφέρονται σωστά οι πληροφορίες από το παιδί. Η κατάκτηση του συντακτικού είναι σημαντικό να έχει πραγματοποιηθεί μέχρι την είσοδο του παιδιού στο δημοτικό σχολείο, καθώς βοηθάει στην επικοινωνία του με τα υπόλοιπα παιδιά και τους δασκάλους αλλά και στην ομαλή μετάβαση από τον προφορικό στο γραπτό λόγο.

Η ανάπτυξη του λόγου συνδέεται άμεσα με την μαθησιακή διαδικασία καθώς το επίπεδο των γλωσσικών ικανοτήτων χαρακτηρίζεται ως προγνωστικός δείκτης της μαθησιακής απόδοσης. Έχει παρατηρηθεί πως παιδιά με δυσκολίες μάθησης εμφανίζουν δυσκολίες στον τομέα της φωνολογίας και στο εύρος του λεξιλογίου, ενώ το 60% των παιδιών με διαταραχές λόγου φαίνεται να εμφανίζουν δυσκολίες στην ανάγνωση, τη γραφή, την ορθογραφία και τα μαθηματικά.

Η έγκαιρη αξιολόγηση και η πρώιμη παρέμβαση θα βοηθήσουν το παιδί να αντιμετωπίσει με μεγαλύτερη ευκολία τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζει και να διανύσει μια χρονιά γεμάτη ευχάριστες στιγμές, γέλια, γνώσεις και εμπειρίες!



Αρβανίτη Σοφία
Λογοθεραπεύτρια, MSc
Υπεύθυνη του Κέντρου Ειδικών Θεραπειών Κύκλος




Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις